Kategori: O’zbekistan

Uluslararası çevre kuruluşlarının Aral Gölü’nü kurtarmak için 3 milyar dolar yardımda bulunacağı bildirildi.

28-29 Ekim’de Özbekistan’ın kuzeyindeki tarihi Urgenç şehrinde “Aral Gölü Havzası’nda çevre felaketini azaltmak için işbirliğini geliştirme” adında uluslararası bir konferans düzenlendi.

Özbekistan Başbakan Yardımcısı Rustam Azimov’un bildirdiğine göre Konferans sonunda Aral Gölü’nü Kurtarma Fonu (ADKF) ve Özbekistan hükümeti ve ilgili devlet kuruluşları arasında Aral Denizi trajedisi ile mücadele etmeyi öngören 30’a yakın anlaşma imzalandı.

Konferansa bir video mesaj gönderen BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, uluslararası bağış kurumlarının Aral Denizi havzasındaki ekolojik felaketi önlemek için daha fazla katkı sağlaması gerektiğini kaydetti.

ADKF 1993 yılının Ocak ayında Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan tarafından kurulmuştu. Bu fon Aralık 2008’den bu yana BM Genel Kurulu’nda gözlemci statüsüne sahip. 2003-2010 döneminde ADKF üye devletler çeşitli projeler için 2 milyar dolardan fazla para ayırdı.

2011-2015 döneminde BM, Dünya Bankası, Asya Kalkınma Bankası, Avrupa Birliği ve diğer bağışçı ülkelerin katılımı ile Aral Gölü’nü kurtarmak için 300’den fazla yeni projenin uygulanması bekleniyor. Bu projelerin maliyetinin yaklaşık 8,5 milyar dolar olduğu bildiriliyor.

Dünya Bülteni

Özbekistan’da halk, 21 Aralık’ta yapılacak seçimlerin adaletli bir şekilde yapılacağına inanmıyor.

BBC Özbek hizmetinin haberine göre Özbekistan hükümeti genel seçimler için propaganda dönemini başlattı. Seçim kampanyasının özelliği ise hükümet ve muhalefetin arasında değil, hükümetin onay verdiği partiler arasında geçecek bir yarış olması…

Daha önce Özbekistan’daki seçimlerde hükümet yanlısı 4 partinin “yarışacağı” bildirilmişti. Uluslararası ve mahalli gözlemciler Özbek halkın büyük çoğunluğunun bu partileri, onların liderlerini ve seçim programlarını tanımadıkları konusunda hemfikir.

Özbekistan’da fikir ve basın hürriyeti tamamen kısıtlandığından sosyal ve siyasi teşebbüsler için yollar tıkanmış, vatandaşların kendi istedikleri partileri kurma ya da onlara katılma imkanı ortadan kalkmış durumda.

BBB Özbek hizmetinin internet aracılığı ile yaptığı araştırmaya göre Özbekler seçimlerin adaletli geçeceğine ve ülkede değişiklik getireceğine inanmıyor.

AB Konseyi yakın zamanda aldığı bir kararla Özbekistan’da sivilleşme yönünde gerekli adımlar atılmadığı takdirde bu devlete karşı cezai tedbirlerin alınacağını ilan etmişti.

Özbekistan 25 yıldır eski Komünist Parti lideri olan İslam Kerimov tarafından dikta rejimi ile yönetiliyor.

Dünya Bülteni

Özbekistan’ın Semerkand şehrinde okullar kapatılarak öğrenciler pamuk tarlarına hasada götürüldü. Uluslararası Çalışma Örgütü ve Dünya Bankası gibi kurumların Özbekistan’da çocuk işçi olmadığını rapor eden dönemde meydana gelen bu gelişme memleketin Semerkand ilinde bütün okulların öğrencilerinin pamuk hasadına gönderildiği bildirildi.

“Ozodlik” radyosunun haberine göre Semerkand’ın Payarık ilçesindeki bütün okullar kapatılarak öğrenciler pamuk tarlalarına götürüldü. Radyo muhabirleri çocukların çalıştırıldığını pamuk tarlalarından gönderilen fotoğraflarla kanıtladı.

Radyoya konuşan ilçedeki Halkobod köyü sakinlerinden biri öğrencilerin üç gündür pamuk tarlalarından ayrılmadıklarını söyledi. Köy sakini diğer köylerde de hasadı öğrencilerin yaptığını açıkladı.

Özbekistan dünyada en çok pamuk üreten ülkeler arasında ilk sıralarda yer alıyor. İslam Kerimov rejimi tarım üretiminin bu alanında Sovyet politikasını devam ettiriyor. Yani pamuk üretimi tamamen devletin kontrolünde, çiftçiler küçük maaş karşılığında sadece pamuk üretimi ve hasadından sorumlu.

İlkbahar ve sonbahar döneminde ilkokuldan üniversiteye tüm öğrenciler ve hatta kamu çalışanları ücretsiz olarak pamuk tarlalarında çalıştırılıyor.

Dünya Bülteni

Özbekistan’da Skype, WhatsApp, Telegram, Viber, Mail.Ru gibi haberleşme kanalları aracılığı ile sesli konuşmalarda sorunlar yaşandığı belirtildi.

“Ozodlik” radyosu haberine göre bu hizmetlerden faydalananlar Öztelekom devlet şirketinin bu haberleşme kanallarını engellediğini iddia ediyor. Kullanıcılar yakınları ile yazışmada sorun olmadığını, ancak konuşmaların engellendiğini bildirdi.

Kullanıcılara göre sorun bir haftadır devam ediyor ve konuşmaların başlamasından birkaç saniye sonra karşı tarafla bağlantı kesiliyor.

Özbekistan’da İnternet hizmetlerinin devlet tarafından sıkı kontrol edildiği biliniyor. Uluslararası medya kuruluşları internete getirilen yasaklardan dolayı Özbek hükümetini İnternet düşmanı olarak ilan etmişlerdi.

2011 Mart ayında Özbekistan İletişim ve Haberleşme Devlet Konseyi, hükümetin internet yayınlarını kısıtlaması için baskı yaptığını açıklamıştı.

Ozodlik radyosunun bildirdiğine göre kullanıcılar proxy hizmetlerinden faydalanarak, Özbek hükümetinin internetteki engellemelerinin aşıyor.

Dünya Bülteni

Özbekistan’da 21Aralık’ta yapılacak seçimlerde ülkenin cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un 25 yıllık iktidarı boyunca yapılan diğer seçimlerde olduğu gibi onay alan 4 parti yarışacak.

Özbekistan Merkez Seçim Kurulu (MSK) sekreteri Nizomitdin Nurmatov seçimlere Girişimciler ve İşadamları Hareketi’nin siyasi kolu olan Özbekistan Liberal Demokrat Partisi, Özbekistan “Milly Tiklanish” (“Ulusal Uyanış”), Demokratik Partisi, isim değiştiren eski Komünist parti, yani Özbekistan Halk Demokratik Partisi ve Özbekistan “Adolat” (“Adalet”) Sosyal-Demokrat Partisi’nin katılacağını açıkladı.

Nizomitdin Nurmatov bu siyasi partilerden her birinin seçimlere katılmak için istenen 40 bin imza topladıklarını ve bunu kanıtlayan dosyaları MSK’ya teslim ettiklerini bildirdi.

Muhalif siyasi partilerin seçimlere katılmasına her zamanki gibi yine izin verilmeyecek.

Özbekistan Meclisi, 2005 yılndan bu yana Senato ve Yasama organı olarak iki kısımdan oluşuyor. Senato vekilleri il Konseylerinde seçiliyor. Cumhurbaşkanı da Senato üyelerinden bazılarını atıyor. Yasama organı milletvekilleri ise siyasi partilerin katıldığı halk oylaması ile belirleniyor.

Özbekistan Meclisi “normal” olarak her yılı ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde toplantılar yapıyor ve Kerimov hükümeti tarafından hazırlanan yasaları oybirliği ile onaylıyor. Milletvekillerinin özgür fikir bildirme, yasa tasarısı hazırlama ve basına konuşma hakları bulunmuyor.

Dünya Bülteni

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Özbekistan’daki siyasi tutukluların cezaevlerinde “kelimelerle anlatılamayacak kadar kötü” muameleye maruz kaldığını ve işkence gördüğünü açıkladı.

HRW, 34’u halen tutuklu ve 10’u eskiden hapis yatmış 44 Özbekle görüşerek ülkedeki siyasi tutuklulara ve cezaevi şartlarına dair yeni bir rapor hazırladı.

HRW’nin toplam 121 sayfadan oluşan raporunda, siyasi gerekçelerle tutuklanan 44 kişinin maruz kaldıkları işkenceler ayrıntılarıyla birlikte yer alıyor. Raporda işkence gören kişilerin kimliklerine yönelik de önemli araştırmalar yer alıyor. Her biri Özbekistan’da bilinen kişiler olan tutukluların ortak özellikleri Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov’a muhalif olmaları.

Raporda Özbek gazetecilerin, aktivist ve hükümet karşıtlarının yıllarca tutuklu kaldığı ve hapis sürelerinin “keyfi” olarak uzatıldığı belirtiliyor.

HRW’nin Orta Asya raportörü Steve Swerdlow yaptığı açıklamada, “44 kişiden 29’unun yargılama ya da tutukluluk süresince işkenceye maruz kaldığı sonucuna vardık” dedi.

Özbek yetkililer ülkede siyasi tutuklu bulunmadığını ve işkence vakalarının artık yaşanmadığını iddia ediyor.

15 YILDIR TUTUKLU GAZETECİ

Raporda dikkat çekilen isimlerden biri, 1999’dan bu yana tutuklu bulunan gazeteci Muhammad Bekjanov.

Bekjanov Özbek muhalif lider Muhammed Salih’in kardeşi ve muhalif Erk gazetesinde yazıyordu. Ancak Berkjanov, 1999’da Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te meydana gelen ve muhalefetin sorumlu tutulduğu bir dizi bombalı saldırının ardından yakalanıp cezaevine gönderilmişti.

Muhammed Berkjanov’un konuşan kızı Aygül, babasını o günden sonra bir daha görmediğini ancak annesinin iki yıl önce babasını cezaevinde ziyaret ettiğinde onu ‘çok kötü bir durumda, veremle savaşırken ve ağzında diş kalmamış bir halde’ gördüğünü söylüyor.

Aygül Berkjanov “Annem onu tanıyamamış. Bir deri bir kemik kalmış. Babam anneme gardiyanların kendisini sopalarla dövdüğünü, daha sonra günlerce aç ve susuz halde, kanlar içinde yerde bıraktıklarını söylemiş” diyor.
Berkjanov’un 2012’de bitmesi gereken cezası, tahliyesine günler kala “cezaevi kurallarına karşı geldiği” gerkçesiyle beş yıl daha uzatılmış.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, ülkede bu tür durumların sıkça yaşandığını belirtiyor. HRW raporunda tutuklulara el ve ayak bileklerinden asılarak, elektrik verilerek ve sopayla işkence edildiği, ve tutukluların tecavüzle tehdit edildikleri belirtiliyor.

Örgüt söz konusu tutukluları “yolsuzlukları ortaya çıkarmaya çalışan” ya da “demokratik reformlar talep eden” kişiler olarak niteliyor ve 1990’dan bu yana İslam Kerimov’un devlet başkanı olduğu ülkede “siyasi baskı”nın “hayatın değişmez bir parçası” olduğunu ifade ediyor. Raporda Özbek makamlardan siyasi tutukluları salıvermeleri ve işkenceyi durdurmaları isteniyor.

Dünya Bülteni