Kategori: O’zbekistan

Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi ülkeler arasında Rusya’ya en çok öğrenci gönderen ülke Özbekistan oldu. 2014 yılında 305 Özbek öğrenci Rusya’ya üniversite okumak üzere gitti.

Uzdaily Haber Ajansı’nda yer alan habere göre Rusya’nın Taşkent Büyükelçisi Vladimir Tyurdenev, Rusya’da okuyan BDT ülkeleri vatandaşları ile ilgili rakamları açıkladı. Rusya’nın her yıl uluslararası öğrenciler için bir kota uyguladığını belirten Rus diplomat, en çok öğrencinin Özbekistan’dan olduğunu söyledi.

Rus büyükelçinin konuyla ilgili açıklamaları şöyle:

“Rusya yüksek öğretim kurumlarında öğrenci sayılarına göre Özbek talebeler BDT ülkeleri arasında ilk sırada yer alıyor. Örneğin, 2014 yılında Özbekistan’daki okul ve kolejlerden mezun olan 1080 öğrenci Rusya üniversitelerinde eğitim alma hakkı kazandı. Bunlardan 305 talebe söz konusu kota hakkını kullandı”.

Dünya Bülteni

Özbekistan dini işler Komitesinden bildirilen bir habere göre Semerkant’taki İmam Buhari Uluslararası Eğitim Merkezinde imamlar için senelik kurslar başladı.

2008 yılında Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un girişimiyle kurulan merkezde Özbek imamlar, ülkedeki ve dünyadaki gelişmeler, modern teknoloji, bilim ve teknoloji alanındaki değişimler konusunda eğitim alacaklar.

Ayrıca merkezde imamlar Kur’an, Hadis, Fıkıh eğitimi ve tarihte yer alan İslam büyüklerinin hayatlarını da öğrenecekler.

Özbekistan dini işler Komitesine göre imamlar sadece halka vaaz eden din uzmanları değil, halk arasına cehalet ve dini fanatizmle mücadelede etkin bir güçtür.

Semerkant’taki İmam Buhari adındaki Uluslararası Eğitim Merkezinde Özbek imamlar toplumun tüm önemli yönlerini kapsayan modern eğitimin sürecinden geçecekler. Kursiyerlere ülkede tanınan İslam dini uzmanları, bilim adamları ve sivil toplum liderleri ders verecek. Kurs devamında çeşitli konularda bilgilendirici konferanslar organize edilecek, bu amaçla slaytlar, video ve ses destekli programlar kullanılacak.

Özbek imamları eğitmenin esas amacı onların İslami alanda hükümetin resmi siyasetini desteklemeleridir.

Dünya Bülteni

Özbekistan’da yaşanan ekonomik kriz, doğalgaz ve elektrikten kesintilerinden sonra içme suyunu da vurdu. Ülkede, içme suyu sıkıntısı çekiliyor.

Ozodlık radyosunun haberine göre, ülkenin çeşitli bölgelerinde insanlar içme suyu temin etmekte zorluk çekiyorlar. İçme suyu krizinin nedeni ise elektrik kesintisinden dolayı su ve kanalizasyon santrallerindeki devamlı meydana gelen arızalar.

Haberde Sirderya ili Yangiyer ilçesindeki mahallelerden birinde yaşayan 5 bin kişinin bir aydır içme suyu temin edemediği bildirildi. Mahalle sakinleri saatlerce nöbette bekledikten sonra hastane kuyusundan elde ettikleri suyu evlerine götürüyorlar.

İsmini açıklamadan radyoya konuşan hastane doktorlarından biri ilçe su ve kanalizasyon idaresi yetkililerinin mahalle sakinlerinden su parasını topladıkları halde bir aydır su teminini sağlayan pompayı tamir edemediklerini söyledi.

Haberde Jizzak ili Bahmal ilçesinde halka verilen içme suyu kalitesinin çok düşük olduğu, ancak yetkililerin bu konuda sessiz kaldıkları bildirildi.

Özbekistan’da kentsel ve kırsal bölgelerde içme suyu temini yıllardır çözülmemiş sorun olarak ortada duruyor. Köylerin çoğunluğunda ise halk içme suyunu eski usullerle, havuzlarda su toplayarak elde ediyorlar.

Ozodlik  radyosunun haberinde Kaşkadarya ili Guzar ilçesinde içme suyu sıkıntısı nedeniyle çeşitli hastalıkların çoğaldığı da bildirildi.

Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra bağımsız olan Orta Asya devletlerinin ana sorunlarının başında içme suyu sıkıntısı geliyor. Bölgenin doğal su kaynaklarının başlangıç noktasında olan Kırgızistan ve Tacikistan siyasi ve ekonomik rekabetten dolayı en kalabalık nüfus yaşayan Özbekistan’a giden su yollarında elektrik üretimini sağlayan barajlar yapılması planlanıyor. Bu da Aral gölünün yok olma tehlikesini yaşayan Özbekistan yönetimini zor durumda bırakıyor. Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov su sorunlarından dolayı bölgede savaş yaşanacağı uyarısında bulundu.

Dünya Bülteni

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in Rusya’nın 1916 yılında Kırgız halkına karşı toplu cinayetlerinin 100. Yıldönümünde takip edilecek strateji ile ilgili bir kararname imzaladığı bildirildi.

Atambaev’in kararnamesinde 1916 yılında Rusların Türkistan’da yaptığı katliamlarda Kırgızların yüzde 40’ının öldürüldüğü belirtildi.

Kararnamede “Uzun yıllar 1916 olaylarını hatırlamamak gibi yanlış bir politika uygulandı. Bağımsızlıktan sonra sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki girişimleri devlet organlarının kararlarına yansımadı. Neticede 1916 olaylarını doğru değerlendirmek, dağ geçitlerinde ölenleri yeniden defnetmek, olaylarda ölenlerin anısını yaşatmak gibi konular çözüme bağlanamıyor” denildi.

Kararnameye göre, toplu mezarlardakilerin yeniden defnedilmesi ve 1916 olaylarını ilmi yönden araştırılması için devlet bütçesinden kaynak ayrılacak.

Bazı Kırgız tarihçileri ve sivil toplum temsilcileri soykırım olarak nitelendirdikleri 1916 olaylarından dolayı Rusya’nın tazminat ödemesini talep ediyor.

RUSYA “TARİHİ ADALET” ÇAĞRILARINDAN RAHATSIZ

Rusya’nın Türkistan’da 1916 yılında yaptığı katliam konusu birkaç yıl önce de gündeme getirilmişti. 2008 yılında Kırgız Meclisi Ağustos ayının ilk pazarını bu katliam kurbanlarını anma günü ilan etmişti. Kırgız Meclisinin bu kararını Moskova hükümeti protesto etmişti.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın konu ile ilgili açıklamasında 1916 yılında gerçekleşen katliamların geniş kitlelere açıklanmasının Rusya ve Kırgızistan arasında siyasi ve ekonomik ilişkilere olumsuz yansıyacağı bildirilmişti. Bu bağlamda, Rusya Dışişleri Bakanlığı Kırgız tarafına katliamlar ve “tarihi adaletin” yerini bulması konusunu fazla karıştırmamayı tavsiye etmişti.

ÖZBEK TARİHÇİLERİ 1916 OLAYLARI HAKKINDA SESSİZ KALIYOR

1916 yılında Orta Asya halkları Çarlık Rusya’sının zorla işçi yapılma politikasına karşı büyük bir isyan başlatmışlardı. Rus İmparatoru Nikolai, Türkistan’dan Rusya’nın iç bölgelerine zorla işçi götürme fermanını 1916 yılının 25 Haziran’da imzalamıştı. Buna karşı ilk isyan 1916 yılının 4 Temmuz gününde şimdiki Özbekistan’ın Kokand şehrinde başladı. İsyana daha sonra o zamanlar Türkistan’ın umum ahalisini oluşturan Tacikler ve Kırgızlar da katıldı.

Tarihi belgelere göre, 1916’nın Temmuz ayında Semerkant’ta 25, Sirdarya’da 20, Fergana vadisinde 86 halk ayaklanması olmuştu. Bu isyanların tümü Rus askerleri tarafından acımasızca bastırılmış ve katliamlarda yüz binlerce Türkistanlı öldürülmüştü.

Dünya Bülteni

Özbekistan’ın kuzeyindeki Jaslik toplama kampında tutuklu bulunan insan hakları aktivisti Azam Fermonov bu cezaevinde yapılan işkenceleri anlatan bir mektubu BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’a gönderdi ve koruma altına alınmasını istedi.

Farmonov’a göre kampta tutuklulara çok ağır işkenceler yapılıyor. Özbekistan İnsan Hakları Derneği Sırdarya Şubesi başkanı olan Azam Fermonov 17 Haziran 2006 tarihinde kendisine ait olmayan eşyayı gasp suçundan dokuz yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Fermanov mektubunda “Beni bu toplama kampında şiddetli manevi ve fiziksel işkence ile karşıladılar. İlk 35 gün boyunca karantinada tutarak sürekli işkence yapmaya devam ettiler. Karantina bittikten sonra ise beni birkaç kez cezalandırma odasına aldılar ve burada da işkence yapmaya devam ettiler” dedi.

Mahkumlara karşı çeşitli işkencelerin toplama kampı şefi yardımcısı ve personeli tarafından yapıldığını ifade eden Fermanov, mektubunda “Kışın eksi 40-42 derece soğuk havada mahkumlar dışarıda üzerlerinde hafif giysiler ile gezintiye çıkarılıyor” dedi.

Özbek aktiviste göre, Jaslik mahkumlarının şikayet yazma hakları olduğu halde yetkililer onların mektuplarına el koyuyorlar ve çok az bildiri bu kamptan sızdırılabiliyor. Tutuklu yakınlarının ise cezaevinde bulunanlarla görüşmek için aylarca beklemeleri gerekiyor.

Azam Fermonov Ban Ki-moon’a gönderdiği bu mektubun kendisi için son şans olabileceği için BM Genel Sekreterinin kendisini himayesine almasını istiyor. 9 yıl hapis yatan Fermonov Nukus şehrinden 300 kilometre uzaklıkta olan “Jaslik” cezaevinden Mayıs ayında tahliye edilecekti fakat Karakalpakstan Özerk Cumhuriyeti Kungrad Bölge Mahkemesi Nisan ayında Farmonov’u “yasal taleplere itaatsizlik suçundan” yine beş yıl yirmi altı gün hapis cezasına çarptırdı.

Dünya Bülteni