Kategori: TÜRKİSTAN HABER

Özbekistan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) silahlı kuvvetlerinin ortak anti-terör askeri tatbikatına bu yıl da katılmayacağı açıklandı.

Rusya’nın ITAR-TASS haber ajansına göre ŞİÖ bu yıl 24- 29 Ağustos tarihleri arasında Çin’in İç Moğolistan bölgesinde “Barış Misyonu” kod adıyla gerçekleştirilen askeri tatbikata Özbekistan katılmıyor.

ŞİÖ’nün bu yılki tatbikatına toplam 7 bin asker katılacak. Bunlardan yaklaşık 5 bininin Çin askerleri, 900’ünün Rus askeri, 500’ünün Kırgızistan askeri, 300’ünün Kazakistan askeri ve 200’ünün Tacikistan askeri olacağı açıklandı.

Şanghay İşbirliği Örgütüne üye devletler bu tür askeri tatbikatları her yıl planlı olarak gerçekleştiriyor. Özbekistan bu tatbikatlara 2007 senesinde ilk ve son defa katılmıştı.

Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un başka ülkelerle askeri işbirliği yapmaktan özellikle kaçındığı belirtiliyor. Örneğin, Özbekistan Rusya liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Teşkilatına (KGAT) birkaç defa üye oldu ve daha sonra bu üyelikten çekildi.

NATO güçleri Afganistan’ı işgal ettikten sonra ABD Özbekistan’ın güneyinde askeri üs kurmuştu. Ancak 2005 yılında yaşanan Andican katliamından sonra Özbekistan ABD askerlerini sınırdışı etti.

Son zamanlarda ABD’nin yine Özbekistan’da askeri üs açacağı söylentileri ortaya çıksa da her iki devlet bu haberleri yalanladılar.

Dünya Bülteni

Rusya, St.Pitersburg şehrindeki “Özbek Gençleri” hareketi ve muhacirler için eğitim merkezi başkanı Mahsud Abducabbarov’u Özbekistan’a teslim etti.

Fergana.ru haber ajansının bildirdiğine göre Rusya göç servisi yetkilileri 14 Ağustosta Mahsud Abducabbarov’u St.Pitersburg hava alanından Özbekistan Hava Yollarına ait bir uçakla vatanına gönderdi.

Rusya mülteci servisi, 2013 yıl Eylül ayında Mahsud Abducabbarov’u iki yıl boyunca ülkeye sokmama kararı almıştı. Rus yetkililer, Özbek muhalifin bu karara rağmen memlekete giriş yaptığını savundu.

Ancak Abducabbarov’un yakınları ve dostları onun Kerimov rejimine muhalif olduğu ve Özbek gençler arasında yaptığı faaliyetlerden dolayı Özbekistan istihbaratı tarafından çalındığını düşünüyor.

Daha önce de “Azodlik” radyosu Mahsud Abducabbarov’un 13 Ağustostan beri kayıp olduğu yönünde bir haber geçmişti.

Dünya Bülteni

Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un ev hapsinde tutulan kızı Gülnara Kerimova, evinin sürekli işgal altında tutulduğunu savunarak köpeklerden daha kötü muameleye tabi tutulduğunu söyledi. Kerimova, kendisine ve kızına psikolojik baskı yapıldığını ifade etti.

Kerimova, BBC Özbek Servisi’ne bir ses kaydı ve video görüntüsü gönderdi. Görüntülerde sivil kıyafetli kişiler Kerimova’nın kızının yolunu kesiyor ve dışarı çıkmasını engelliyor. Kerimova ses kaydında, “Bizi niçin ev hapsinde tutuyorlar anlamış değilim. Neden okula gitmesi, arkadaşlarıyla beraber olması gereken 15 yaşındaki kızım çevreden mahrum bırakıldı? Ben kendim için konuşmuyorum. Bizim doktor yardımına ihtiyacımız var…” diyor.

Temmuz ayında Gülnara’nın yakın iş ortakları Rüstem Madumarov ve Ermeni asıllı Gayane Avakian yolsuzluk suçlamalarıyla uzun süreli hapis cezasına çarptırılmıştı. İsveç ve İsviçre savcılıklarının Gülnara hakkında yolsuzluk ve kara para aklamak suçlarından açtığı soruşturmalar ise halen devam ediyor.

Özbek muhalefetine göre ise İslam Kerimov’un kızına olan hiddeti Gülnara’nın mali konulardaki yolsuzluklarından kaynaklanmıyor. 2015’te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde özellikle gençler arasında ünlü olan Gülnara babasına karşı en güçlü aday olarak görünüyordu.

Dünya Bülteni

İbrahim Ali/ Bakü – Abdurrahman Ceyhun/ Taşkent

Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in resmi davetlisi olarak bu ülkeye gitti. Dün başlayan resmi ziyaret, Özbek liderin son 13 yılda Çin’e yaptığı 13’üncü ziyaret oldu. Kerimov Mayıs ayında da Pekin’i ziyaret etmiş ve Çin’i “Özbekistan’ın gerçek dostu” nitelemişti.

Özbekistan Devlet Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada ziyarette devletlerarası ilişkiler ve özellikle iki ülkenin stratejik ortaklığı güçlendirmek olduğu belirtildi.

Çin ve Özbekistan arasında diplomatik ilişkilerin temeli 20 sene önce atılmıştı. 90’lı yılların sonlarında iki devlet arasında askeri ve güvenlik alanlarında işbirliği ön plana çıkmaya başladı. Çin Özbekistan’a askeri malzeme yardımı yaparken Özbekistan ise Çin tarafından aranmakta olan Uygur Müslümanlarını yakalayarak, onları “yakın dostuna” teslim etmeye başladı.

Uluslararası gözlemciler Çin’in Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerini kuvvetlendirmekle beraber bu devletlerle 2 bin 800 kilometre sınıra sahip olan Doğu Türkistan’da baskı siyasetini artırdığını belirtiyor. Bu da Çin’in aynı kökten gelen Doğu ve Batı Türkistan Müslüman halklarının kendi aralarında yardımlaşmalarından korktuğunun delili olarak gösteriliyor.

ÖZBEKİSTAN’IN DIŞ POLİTİKA ÖNCELİĞİ DEĞİŞİYOR

Kerimov’un Çin ziyareti Rus basınında da geniş yer buldu. Nezavisimaya Gazeta yazarı Viktoriya Panfilova Özbekistan’ın dış politika önceliğinin değişmeye devam ettiğini ve Çin’in rolünün büyük bir hızla arttığının altını çizdi.

Çin sadece ekonomi alanında değil siyasi alanda da Özbekistan’ın en önemli müttefiklerinden birisine dönüşüyor. Kerimov, Tayvan ve Tibet konularında Pekin’in pozisyonunu desteklemiş ve ülkesini Çin yatırımına açmıştı. Çin liderinin bir yıl önceki Taşkent ziyareti sırasında taraflar arasında toplam değeri 15 milyar dolar olan 30 anlaşma imzalanmıştı.

Ortadoğu ve Orta Asya ülkeleri uzmanı Aleksandr Knyazev Taşkent yönetiminin bölgede ABD askeri üssünün konuşlandırılmasına karşı gelmesinden sonra Çin ile yakınlaşmasına dikkat çekerek Pekin önceliğinin giderek daha da önem kazandığının altını çizdi.

“ABD’den farklı olarak Çin reel ekonomiye yatırım yapmayı tercih ediyor. ABD ise ‘insan hakları’ ve ‘demokrasi değerleri’ gibi hayali terimler üzerinden politika yürütüyor. Çin ile Özbekistan arasındaki karşılıklı ticaret hacmi 2013 yılında 5,2 milyar dolar idi” diyen Knyazev Ukrayna sorunu ile uğraşan Rusya’nın da bölgede etkisini azaltmaya başladığını belirtti.

Özbekistan yönetimi ekonomi alanındaki çıkarlarını Rusya ile Çin arasında dengelemeye çalışıyor. Önümüzdeki dönem içerisinde ABD ve Rusya ile ilişkilerin devam etmesine rağmen Çin’in önemi ise daha da artmış olacak.

Bu arada ziyaretin 11 Eylül’de yapılacak Şanghay zirvesinden önce gerçekleşmesi Afganistan tehdidi konusunun da gündeme taşınacağına dair yorumların yapılmasına neden oldu.

İbrahim Ali/ Bakü – Abdurrahman Ceyhun/ Taşkent

http://www.dunyabulteni.net/