Xitoyda hibsga olingan taniqli olim Ilhom To‘xtaning rafiqasi Go‘zaloy Nur To‘xta turmush o‘rtog‘ining qayerda saqlanayotganidan bexabarligini aytgan.

“Uni nima jinoyati uchun tutganlari xususida aniq gap aytmadilar. Hozirgacha bu savolga javob yo‘q”, deydi u.

45 yoshli Ilhom To‘xta Pekin Universitetida iqtisoddan dars bergan.

Go‘zaloy Nur To‘xtaning ma‘lum qilishicha, u chorshanba kuni ishdan qaytgan payt Ilhom To‘xta politsiya tarafidan allaqachon olib ketilgan bo‘lgan.

Ammo, uyda 30-40 nafarcha politsiya xodimi 6 soatga yaqin tintuv o‘tkazishgan. “Politsiya menga uyni tintuv qilish borasidagi buyruqni ko‘rsatdi”, deydi u.

Politsiya xodimlari Ilhom To‘xtaga aloqador hujjatlar, uning qalamiga mansub maqolalar va er-xotinning kompyuterini olib ketishgan.

BBC O‘zbek Xizmatiga gapirgan Go‘zaloy Nur To‘xtahozir ikki bolasi bilan uyda qolayotgani va eriga qanday ayblovlar qo‘yilayotganidan bexabarligini aytadi.

(BBC O’zbek)

(Doğu Türkistan Maarif Derneği’nin sitesinde haber aşağıdaki şekilde yer aldı)

Uygur aydın İlham Tohti ve Annesi Pekin’de Tutuklandı

15 Ocak saat 15 sularında, Pekin Merkezi Milletler Üniversitesi Öğretim Üyesi İlham Tohti ile annesi çok sayıda Çin polisi tarafından tutuklanmış ve tartaklanmıştır. İlham Tohti’nin tutuklanması Çin Komünist Partisi Merkezi Polit bürosunun Sincan Toplantısının sonra erdiği güne denk gelmesi de oldukça manidardır. Çin Pekin Hükümeti bu toplantıda, Sincanı kalkındırmak suretiyle istikrarı sağlama stratejisini benimsemiştir. Amerikanın Sesi Radyosunun haberine göre 15 Ocak öğleden sonra saat 15 sularında İlham Tohti Pekin Merkezi Milletler Üniversitesinin kütüphanesinde çalışırken üniversite yönetimi, İlham Tohtinin hemen evine dönmesi gerektiğini söylerler. İlham Tohti evinin önüne geldiğinde , onu beklemekte olan 30-40 kadar polisi görür. Olay şöyle devam eder ; 7 ve 4 yaşlarındaki oğulları ile annesi evdeyken aniden kapı çalar. Kapıyı açtığında polisler İlham Tohtiyi tartaklayarak eve sokar. Polisler İlham Tohtiyle annesini tutuklayarak karakola götürür.

Habere göre İlham Tohtinin eşi Güzelnur Hanım eve geldiğinde, evi polislerin aradığını görür ve şok olur. Arama sonucunda polisler dört bilgisayar, üç cep telefonu(eşinin telefonu da dahil) , cdler, usbler, İlham Tohtinin anlattığı ders notları, tezleri, öğrencilerin puanları, çeşitli belgeler, banka kartları ve kasayıda götürmüşler. Polislerin araması öğleden sonra başlayıp gecenin geç saatlerine kadar sürmüştür. İlham Tohtinin eşinin gazetecilere söylediğine göre; İlham Tohtinin annesi hasta ve iki ay önce tedavi görmek için oğlunun yanına Pekine tedavi olmaya gelmişti. İlham Tohtinin tutuklanan annesinin kalp rahatsızlığı, tansiyon ve başka rahatsızlıkları olup iki ay önce Pekinde ameliyat geçirmiş. Şuan İlham Tohti ve annesinin polis tarafından nereye götürüldükleri bilinmemektedir.

Dr.Erkin EMET

Dünya Bülteni/ Haber Merkezi

Uygur Müslümanlarının önemli aydınlarından ekonomi profesörü İlham Tohti’nin Pekin’deki evine baskın düzenlendi. Evde altı saat süren aramadan sonra Tohti gözaltına alındı.

Tohtinin eşi Guzeyle Nur’un ifadesine göre evlerine 30 kişilik bir polis ekibi tarafından baskın düzenlendi. Altı saat süren aramada Tohti’nin tüm kitapları ve belgeleri tek tek incelendi ve bazılarına el konuldu. Arama sonunda da Tohti gözaltına alındı.

Pekin Central Nationalities Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Tohti, Müslüman uygurların sorunları ve Çin’in onlara uyguladığı sistematik zulmü ile ilgili makaleler yazıyor.

İlham Tohti, Temmuz 2009’da da  Hür Asya Radyosu’na verdiği “Polis evimi gözlüyor, hayatım tehlikede” açıklamasının ardından gözaltına alınmış, aylarca tutuklu kalmıştı.

Kırgızistan’ın güney bölgesinde yer alan ülkenin ikinci büyük şehri Oş’ta bugün belediye başkanlığı seçiminden sonra muhalefet grupları ayaklandı. Belediye binası önündeki meydana toplanarak seçim sonucunu bekleyen eski Başkan Melis Mırzakmatov’un taraftarları seçimlerin sonucuna karşı çıkarak eylem düzenledi. Kızgın grubun meclis binasına girme teşebbüsleri polis tarafından engellendi.

ESKİ BAŞKAN MIRZAKMATOV: “SEÇİM ŞAİBELİ GEÇTİ”

Meclis üyelerinin gizli oy kullanması ile Melis Mırzakmatov’un rakibi Aytmamat Kadırbayev üyelerden çoğunluğunun oyunu alarak başkan seçildi, ardından Mırzakmatov oylama işlemin şaibeli gerçekleştiğini söyledi.

Seçim sonucunu beğenmeyen ve adayının elenmesine karşı eylem yapan bir grup taraftar ile polis arasında tartışma yaşandı. Aralarında İçişleri Bakanlığının Oş ili eski Emniyet Müdürü Abdullah Kaparov’un meydanda seçim sonucuna tepki göstererek Devlet Başkanı Almazbek Atambayev’in portresini yaktığı kaydedildi.

Polisin soğukkanlı olarak izlediği eylemde olaylar büyümeden toplananlar dağıtıldı.

Diğer yandan Bişkek belediyesinde de başkanlık seçimi gerçekleşirken, tek adayın katıldığı seçimde eski Gümrük Müdürü Kubaniçbek Kulmatov çoğunluk oyu ile başkan oldu.

Dünya Bülteni

Sınır çatışması sonrası, Kırgızistan ve Tacikistan sınır kapıları kapatıldı. Geçtiğimiz cumartesi günü Batken bölgesinde yaşanan çatışmada 5 Kırgız ile 3 Tacik sınır askeri yaralanmıştı.

Tacikistan’ı çatışmayı provoke etmekle suçlayan Kırgızistan Dışişleri Başkanlığı yetkilileri, çatışmaları
engellemek ve sınır bölgesinde yaşayan vatandaşları korumak amacıyla sınırın kapatıldığını  ifade ettiler.

Kırız yetkililere göre, Tacikistan sınır askerleri, Kırgızistan tarafında bir yolun yapılmasını durdurmaya çalışınca, Kırgız askerler ateş açmak zorunda kaldı. Tacikistan ise bu iddiayı reddetti.

Olaydan sonra Kırgızistan soruşturmayı başlatmak için Tacikistan’ı davet etti.

Dünya Bülteni

Dünya Bülteni/ Haber Merkezi

Özbekistan’da akaryakıt ürünlerine yüzde 20 zam geldi.

Yeni yıla akaryakıt ürünlerine ortalama 1,4 zam ile giren Özbekistan’da, bugün itibarıyla bu ürünlere yine yüzde 20 zam yapıldı.

Bakanlar Kurulundan yayımlanan kararnameyle ülke genelinde akaryakıt ürünlerine ortalama yüzde 20 oranında zam geldi. Buna göre, daha önce 1670 som (0,6 dolar) olan kurşunlu benzin 2005 soma (0,7 dolar), 1835 som (0,65 dolar) olan kurşunsuz benzin 2210 soma (0,8 dolar) çıkarıldı. Daha önce 1670 som (0,6 dolar) olan dizel fiyatı ise 2050 soma (0,73 dolar) yükseldi.

Özbekistan’da 1 Ocak 2014 itibarıyla ülkedeki akaryakıt ürünleri fiyatları, özel şahıslara uygulanan akaryakıt tüketim vergisindeki artıştan dolayı ortalama yüzde 1-1,4 oranında artmıştı.

Ülke genelinde 3 petrol rafinerisinin çalıştığı Özbekistan’da, yıllık ortalama 5-6 milyon ton petrol işleniyor.

Ülkede tüketilen akaryakıt ürünlerinin önemli bir kısmını kendi üreten Özbekistan, bir kısmını da yurtdışından ithal ediyor.

31 Aralık 2013- Çin’in batısındaki Uygur Özerk Bölgesi (Doğu Türkistan)’nin Kaşgar vilayetinde, güvenlik güçleri sekiz kişiyi katletti.

Doğu Türkistan’da işgalci Çin yönetiminin Müslüman Türklere uyguladığı baskı, şiddet  etnik ayırımcılık ve asimilasyon şiddet olaylarını tetikliyor. 15 Aralık’ta Kaşgar’ın Yenişehir ilçesinde meydana gelen olaylardan sonra gençler bu kez Yarkent ilçesinde bir polis merkezine saldırdı.

BBC’nin  Çin’in resmi Tengritag  ajansına dayanarak verdiği habere göre olay  30 Aralık (bugün)  sabah saat 06.30 sularında meydana geldi.  Bir  grup bölge sakini ellerinde bıçak ve balta gibi kesici aletlerle benzin dolu bidonları bir aracı yükleyerek adı açıklanmayan bir polis merkezine  saldırdı. Çıkan çatışmalarda halkın Fedailer olarak adlandırdığı  gençlerden 8 kişi öldürüldü ve bir kişinin ise canlı olarak işgal güçlerince yakalandığı bildiriliyor.

 Çin İşgal yönetiminin Doğu Türkistan’da son zamanlarda şiddetini arttırarak uygulamaya çalıştığı etnik ayırımcılık, ırkı aşağılama ve “Müslümansız ve Türk’süz Doğu Türkistan” politikası sonucu son bir yılda  Doğu Türkistan genelinde çok sayıda büyük çaplı direniş eylemi düzenlendi. Çıkan çatışmalarda  yaklaşık 200 kişi öldürüldü. Olaylara karışanlardan  70 kişi ise,  canlı  yakalama  imkanı olduğu halde işgal güçlerince vurularak  katledildi. Olaylarda yüzlerce kişi yaralandı ve binlerce  Müslüman Türk tutuklandı.

Yarkent ilçesi son bağımsız Uygur devletinin (Saidiye Uygur Devleti 1514-1668) merkezi olması nedeniyle Doğu Türkistan’ın önemli kültür ve medeniyet merkezlerinden biri sayılıyor.

(Hamit Göktürk/ Dünya Bülteni)